Cúp C1 châu Á, hay AFC Champions League, là giải đấu danh giá nhất cấp câu lạc bộ tại châu Á. Đây là sân chơi quy tụ những đội bóng hàng đầu của khu vực, mang đến những trận cầu đỉnh cao và hấp dẫn. Hãy cùng Bongdaso tìm hiểu lịch sử, thể thức và những đội bóng giàu thành tích nhất giải đấu này.
Giải đáp Cúp C1 châu Á là gì?
Cúp C1 châu Á (ACL) hay còn được biết đến với tên gọi AFC Champions League là giải đấu thường niên dành cho các câu lạc bộ bóng đá khu vực châu Á. Giải được tổ chức lần đầu vào năm 1967 với tên gọi Asian Club Championship. Đây là giải đấu cấp CLB hàng đầu khu vực, tương đương với UEFA Champions League, CONMEBOL Copa Libertadores, CAF, CONCACAF và OFC Champions League.
Hiện tại, giải đấu quy tụ 32 đội tham gia vòng bảng. Những CLB thuộc các quốc gia có nền bóng đá phát triển sẽ được đặc cách vào thẳng vòng trong, trong khi các đội đến từ những nền bóng đá kém phát triển hơn phải thi đấu vòng loại để giành suất chính thức. Từ năm 2009, đội vô địch ACL không còn được đặc cách vào vòng bảng mùa giải tiếp theo, thể thức này cũng được áp dụng ở CONCACAF Champions League.
Nhà vô địch ACL sẽ giành quyền tham dự FIFA Club World Cup. Al-Hilal (Ả Rập Saudi) và Pohang Steelers là hai đội bóng giàu thành tích nhất giải với 3 lần đăng quang. Hiện tại, Al-Hilal đang giữ danh hiệu đương kim vô địch.
Lịch sử phát triển của giải AFC Champions League
Giải vô địch Cúp C1 châu Á (1967 – 1972)
Giải đấu ban đầu có tên gọi Asian Club Championship, còn được biết đến là giải vô địch các câu lạc bộ châu Á. Đây là sân chơi dành riêng cho các đội bóng vô địch đến từ các quốc gia thuộc AFC và đã trải qua nhiều lần thay đổi thể thức thi đấu. Ban đầu, giải diễn ra theo thể thức loại trực tiếp, nhưng các mùa giải sau đó được tổ chức theo hình thức vòng bảng.
Trong giai đoạn đầu, các đội bóng Israel tỏ ra vượt trội khi các đội Ả Rập từ chối đối đầu với họ. Năm 1970, CLB Homenetmen của Lebanon không chấp nhận thi đấu với Hapoel Tel Aviv tại bán kết, giúp Hapoel được xử thắng và giành quyền vào chung kết. Một năm sau, Al-Shorta của Iraq cũng từ chối đối đầu với Maccabi Tel Aviv. Đến năm 1972, giải đấu bị hủy bỏ khi cả hai đại diện Ả Rập đều không chấp nhận thi đấu với Maccabi Netanya của Israel.
Do những vấn đề liên quan đến chính trị, AFC đã tước quyền thành viên của Israel vào năm 1974, đồng thời loại quốc gia này khỏi liên đoàn. Sau sự kiện này, giải đấu dành cho các câu lạc bộ châu Á cũng bị tạm dừng trong một thời gian dài.
Sự trở lại của giải vô địch các câu lạc bộ châu Á (1985 – 2002)
Sau hơn một thập kỷ gián đoạn, giải đấu chính thức quay trở lại vào năm 1985. Đến năm 1995, siêu cúp châu Á ra đời, tạo nên cuộc đối đầu hấp dẫn giữa nhà vô địch Asian Club Championship và đội đoạt cúp Asian Cup Winners’ Cup.
Năm 2002, hai giải đấu này chính thức được hợp nhất thành một, lấy tên gọi AFC Champions League như hiện nay, đánh dấu bước ngoặt quan trọng trong lịch sử bóng đá châu Á cấp câu lạc bộ.
AFC Champions League (2002 đến nay)
Mùa giải AFC Champions League đầu tiên diễn ra vào năm 2002-03 với sự góp mặt của 8 đội bóng. Al-Ain (UAE) trở thành nhà vô địch đầu tiên sau khi vượt qua BEC Tero Sasana (Thái Lan) trong trận chung kết hai lượt.
Đến năm 2004, số đội tham dự giải đấu tăng lên 29, trong đó 28 đội được chia thành 7 bảng đấu, còn nhà vô địch mùa trước được đặc cách vào vòng trong. Tuy nhiên, giải đấu vẫn tồn tại nhiều vấn đề như bạo lực trên sân, thủ tục hành chính chậm trễ và thiếu chuyên nghiệp trong công tác tổ chức. Nguyên nhân chủ yếu đến từ nguồn kinh phí hạn chế và mức tiền thưởng chưa đủ hấp dẫn.
Năm 2009, AFC Champions League mở rộng quy mô lên 32 đội, với số suất dự vòng bảng phụ thuộc vào thứ hạng bóng đá của từng quốc gia trong AFC. Đến năm 2021, số đội tham dự tiếp tục tăng lên 40, giúp Việt Nam có một suất vào thẳng vòng bảng, đánh dấu sự phát triển mạnh mẽ của bóng đá khu vực.
Tìm hiểu về thể thức thi đấu của ACL
Bắt đầu từ mùa giải 2009, AFC Champions League được tổ chức theo thể thức vòng bảng với sự tham gia của 32 đội bóng. Các CLB đến từ những quốc gia có nền bóng đá chưa phát triển mạnh sẽ phải trải qua vòng sơ loại. Giải đấu được chia thành hai khu vực riêng biệt: miền Đông và miền Tây. Hai đội dẫn đầu mỗi bảng sẽ giành quyền vào vòng đấu loại trực tiếp.
Tại vòng chung kết, hai đại diện xuất sắc nhất của hai khu vực sẽ đối đầu để tranh chức vô địch. Trận đấu cuối cùng của ACL là cuộc so tài giữa một đội thuộc miền Đông và một đội thuộc miền Tây.
Giải đấu diễn ra trong hai giai đoạn: vòng bảng được tổ chức từ tháng 2 đến tháng 5, trong khi vòng loại trực tiếp kéo dài từ tháng 8 đến tháng 11. Số suất tham dự vòng bảng ACL của mỗi quốc gia được xác định dựa trên thứ hạng của họ trong hệ thống đánh giá của AFC.
Kết luận
Trong bài viết này Bongdaso chia sẻ kiến thức bóng đá về Cúp C1 châu Á. Với lịch sử phát triển lâu đời, Cúp C1 châu Á ngày càng khẳng định vị thế là giải đấu cấp CLB số một châu lục. Sự cạnh tranh khốc liệt giữa các đội bóng hàng đầu đã mang đến những màn trình diễn ấn tượng, thu hút sự quan tâm của người hâm mộ trên toàn thế giới.